śp. Roman Zmywaczyk
Na wniosek Marka Łopatki został oznaczony także grób śp. Romana Zmywaczyka w Witnicy Powstańca Wielkopolskiego.
100 lat temu wybuchło Powstanie Wielkopolskie. Było ono zrywem sąsiedzkich wspólnot, ruchem zwykłych ludzi przejmujących władzę we własne ręce. Wśród powstańców, o powrót Wielkopolski do Macierzy walczył również Roman Zmywaczyk. Urodził się 8 listopada 1897 w Wielkim Lutomiu, w powiecie międzychodzkim, w zaborze pruskim. Syn Jana i Heleny z dom. Szulczyk, para pobrała się Urząd Stanu Cywilnego Sieraków, wpis 4 / 1893
Dzieci Jana i Heleny: Marianna 1893-1894, Pelagia 1894, Jan 1896 Teresa, Roman 1897, Jadwiga 1900
Mając 19 lat został powołany do armii pruskiej. Po zakończeniu I wojny światowej, w grudniu 1918 r. powrócił już nie do rodzinnego domu, ale do matki, wdowy, do Nowej Wsi pod Wronkami.
Fotografia z archiwum rodzinnego udostępniona przez Marka Łopatkę
W końcu stycznia 1919 r. wstąpił do 13 oddziału kulomiotów Powstańców Wielkopolskich i brał czynny udział w Powstaniu początkowo na froncie zachodnim w okolicach Zbąszynia a następnie na froncie północnym w okolicach Chodzieży. Następnie został wcielony do 10 pułku piechoty. W lutym 1920 r. został przydzielony do czynnej służby Żandarmerii Wojskowej w Poznaniu pełniąc funkcję żandarma wojskowego do marca 1923 r. Wymieniony jako Powstaniec Wielkopolski:
Po zakończeniu służby wojskowej pracował, co chwila zwalniany przez okupanta za swoją działalność w Powstaniu Wielkopolskim, w różnych firmach na terenie Wronek. Od sierpnia 1940 r. wspólnie z córką Janiną został wywieziony na roboty przymusowe w głąb Niemiec a następnie do Austrii gdzie w maju 1945 r. został oswobodzony przez armię amerykańską.
Po wojnie osiedlił się w Witnicy, gdzie pracował w Zakładach Przemysłu Ziemniaczanego. Był też członkiem Miejskiej Rady Narodowej w Witnicy oraz Powiatowej Rady Narodowej w Gorzowie Wlkp. Za swoje zasługi w walce o niepodległość odznaczony został Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i mianowany na stopień podporucznika. Zmarł 11 października 1977 r., spoczywa na cmentarzu w Witnicy (woj. lubuskie).
W uznaniu zasług powstańczych, grób Romana Zmywaczyka uhonorowano 9 listopada br. pamiątkową tablicą. Odznaczenie grobu odbyło się w asyście strzelców z jednostki 4044 Witnica, z udziałem rodziny powstańca. W uroczystościach wziął udział także Burmistrz Dariusz Jaworski.
