Cwojdziński Jan Marian (1897-1994)

Urodził się 11 XII 1897 r. w Binkowie w powiecie śremskim. Był synem Ignacego i Korduli z d. Therling. Należał do konspiracyjnej komórki Polskiej Organizacji Wojskowej w Śremie, która powstała w połowie listopada 1918 r. z inicjatywy harcerza Aleksandra Sobolewskiego. Zorganizował on w swoim mieszkaniu w Śremie przy obecnej ul. Mickiewicza 22 biuro werbunkowe, w którym zapisywał powracających z frontów wojny światowej dawnych harcerzy. Wbrew stanowisku rad ludowych, prowadzili oni przygotowania do walki zbrojnej. Pluton POW utworzony na bazie drużyny skautowej im. T. Rejtana liczył 35 osób. W jego skład wchodzili też starsi harcerze z drużyny im. Przemysława.

Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim z bronią w ręku w okresie od 6 I 1919 r. do końca lutego 1919 r. w kompanii śremskiej. W tym czasie uczestniczył w walkach z nadjeżdżającym z Leszna pod Kąkolewo pociągiem pancernym i brał udział w okolicy Kąkolewa w licznych patrolach wywiadowczych oraz potyczkach z Grenzschutzem. Po zakończeniu Powstania został odkomenderowany do szkoły podoficerskiej w Poznaniu.

Został zdemobilizowany w kwietniu 1919 r. nie ukończywszy szkoły podoficerskiej. W okresie międzywojennym pełnił obowiązki Naczelnika Urzędu Pocztowego w Międzychodzie. Wraz z rodziną mieszkał przy ul. Pocztowej 2. Był animatorem życia kulturalnego w mieście. W listopadzie 1939 r. został aresztowany w charakterze zakładnika, a później wysiedlony z rodziną 12 XII 1939 r. do GG. Początkowo rodzina mieszkała w Czerwonej Niwie. W lipcu 1940 r. przeniosła się do Radomia. Po zakończeniu II wojny powrócił do Międzychodu i podjął swe obowiązki zawodowe. Był członkiem zwyczajnym środowiska Powstańców Wielkopolskich Koła Terenowego ZBoWiD w Międzychodzie. (Nr ewid. 210378). W 1972 roku został mianowany podporucznikiem. Dożył sędziwego wieku 97 lat. Zmarł 1 kwietnia 1994 r. w Międzychodzie i tutaj został pochowany.

Żonaty z Joanną (ur. 1893). Dzieci: Janina (1923), Dobrogost (1927).Odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1969 r.) Wielkopolski Krzyż Powstańczy (URP, nr: 11.04-0.899 z dnia 4 XI 1958)

Źródła: AP RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 4/72; Lista Odznaczonych WKP- WTG Gniazdo; Wawrzyniak J., Śrem w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. Heliodora Święcickiego, Śrem 2011, s.20;

Roman Chalasz

Źródło: http://www.wbc.poznan.pl/Content/339198/PDF/401162.pdf